Prof. dr Aleksandar Čilikov, vanredni član CANU, danas je na naučnoj tribini u CANU održao predavanje na temu: “Postvizantijski slikari Crne Gore u XVII vijeku“.
Najprije je prisutnima predavača predstavio Niko Martinović, vanredni član CANU.
,,Frapantna je činjenica da u mom osmogodišnjem obrazovanju na Cetinju nije bilo pomena o slikarima i njihovim djelima za koje sam prvi put čuo od svog profesora na studijama u Beogradu koji je rekao: ‘Vi u Crnoj Gori imate sjajne evropske slikare’”, istakao je na početku prof. dr Čilikov.
Jedan od najtežih perioda u istoriji Crne Gore odnosi se na vrijeme od XVI do kraja XVII vijeka, obilježeno otomanskom okupacijom i latentnom opasnošću gubljenja državnog, duhovnog i nacionalnog identiteta. Kao svojevrstan paradoks zvuči podatak da se upravo tada razvija izuzetno kvalitetna i obimna slikarska djelatnost koja će u okviru XVII vijeka, kada je riječ o sakralnoj postvizantijskoj umjetničkoj kulturi, rezultirati pojavom izvanrednih fresko-pisaca i ikonopisaca domaćeg porijekla, čija umjetnost značajem prevazilazi domicilne granice. Imena popa Strahinje iz Budimlja, Kozme-Jovana, Andrije Raičevića, Radula i Dimitrija Daskala bila su slavna u svom vremenu i poštovana među svim socijalnim slojevima pravoslavnog stanovništva. Njihova umjetnost, iako u suštini anahrona u odnosu na zapadnoevropske umjetničke tokove, izrodila je i određen broj istinskih slikarskih remek-djela. Oni su reprezenti tog vremena, no kvantitet slikarstva XVII vijeka je mnogo veći, postojale su slikarske družine i anonimusi koji su djelovali u tom periodu.
I na kraju treba istaći da su nam ovi znameniti slikari, stvarajući udaljeni od velikih umjetničkih centara, ostavili veliko kulturno bogatstvo i nasljeđe, kojima se divio visokoobrazovani svijet, a kada ćemo mi – ostaje da se vidi, konstatovao je prof. dr Čilikov.